Afgelopen woensdag was ik samen met 2 collega’s aanwezig op het NCOSM. Het congres werd gehouden in het prachtige EYE in Amsterdam. De locatie was werkelijk schitterend. Jammer was wel dat de zalen voor dit wat kleinere congres misschien te massaal waren, sommige workshops ‘verzopen’ een beetje.

De openingskeynote van Pedro de Bruyckere was een zeer boeiend verhaal om naar te luisteren. Op vakkundige wijze en in alle rust haalde hij alle mythes, vooroordelen en vage termen die we de laatste jaren meer en meer horen onderbouwd onderuit. Heerlijk ontnuchterend. Wat ik dan wel weer heel erg jammer vind is dat juist déze keynote niet is gefilmd. Had hem ten eerste met alle plezier nogmaals bekeken, maar bovendien had ik dit graag gedeeld.

Hierna was de uitreiking van de NCOSM award aan de beurt. De spanning steeg, want ik was een van de twee genomineerden. Eventjes leek het erop dat Dieter Möckelmann mijn inzending beschreef, maar uiteindelijk bleek mijn ‘tegenstander’, Arne Keuning met zijn inzending Montessorinet, gewonnen te hebben. Wat ik erg waardeerde was dat hij meteen in zijn dankwoord mijn inzending prees en zijn winst met me wilde delen. We hebben in de koffiepauze die volgde op dit programmaonderdeel uitgebreid kennisgemaakt en gepraat over onze inzendingen. Zijn Montessorinet heeft meer dan verdiend gewonnen. En ook al heb ik ‘verloren’, ik voel me toch een winnaar, want ik ben enorm trots op mijn nominatie en ook zeer zeker op wat er geschreven staat in het juryrapport.

Slim en creatief gebruik leren maken van social media in het onderwijs is een onderwerp dat leeft. Die boodschap kreeg de jury duidelijk uit de reeks initiatieven en projecten die hem werden voorgelegd vanuit alle sectoren van het Nederlands onderwijs. Van de rechtenfaculteit aan de universiteit in Leiden tot Montessorischolen in het basisonderwijs is men concreet aan de slag, zo laten de verschillende inzendingen zien.

De jury waardeert die inzet en ook de verbeeldingskracht die uit veel van de inzendingen blijkt. Graag stimuleert hij vooral de instellingen in het MBO op dit terrein nog eens extra. Uit dat deel van het onderwijs kwamen relatief weinig initiatieven op tafel en dat zal niet zijn, omdat in deze sector bij de ROC’s en de studenten en docenten het thema ‘social media’ minder leeft of de middelen daarvan weinig gebruikt worden.

Voor veel van de voorgelegde initiatieven en projecten geldt, dat zij nog ‘works in progress’ zijn. Zeker bij de projecten in het voortgezet onderwijs zijn er nog veel aspecten waaraan men kan en moet sleutelen. Het viel de jury tevens op dat bij veel initiatieven web 2.0 applicaties en webtools nog een beduidend grotere rol spelen dan de inzet of omgang met sociale media als zodanig. Erg is dat niet. Het geeft deze NCOSM Awards eens te meer het karakter van een aansporing en impuls tot meer inzet, meer durf en meer volharding. De tijd is bovendien nog niet echt rijp op dit dynamische terrein voor het uitdelen van ‘lifetime achievement awards’!

Een wezenlijk aspect voor alle initiatieven en projecten op dit terrein is de kans die sociale media bieden om samen slimmer te worden en ook kritische reflecties en materialen te delen. Voor wie in het onderwijs zijn roeping vindt, zijn dat elementen van sociale media die een bron van inspiratie en collegiale verrijking kunnen zijn. “Juist in dat delen van materiaal met anderen zit voor mij de plus,” zei een van de leden van de jury daar pregnant over. Het NCOSM als congres is in zekere zelf een vorm van zulke kennisdeling rond materialen, inzichten en inspiratie voor het onderwijsvak.

Aanmoediging tot durf en inzet, aansporing tot kennisdeling en onderlinge verrijking, dat heeft de jury voor ogen gestaan bij de weging van de verschillende kwaliteiten en factoren van de voorgelegde kandidaten uit PO, VO en HO. Daarmee kwam de jury tot de volgende gezamenlijke conclusies wat betreft de kandidaten uit elk van deze drie sectoren van het onderwijs.

Ten eerste zijn uit elk van de drie twee projecten genomineerd. Zij sprongen er voor de jury uit als inspirerende voorbeelden. Vervolgens is een van hen per sector als de uiteindelijke winnaar aangewezen.

Gelet op de aard van de NCOSM Awards is er overigens geen sprake van ‘verliezers’. Elk van de beoordeelde en genomineerde projecten verdient aansporing tot volharding en een blijvende inzet en enthousiasme van de betrokkenen. De dit jaar bekroonde projecten wil de jury echter voor hun inspirerende kwaliteiten van harte de prijs toe kennen.

Het Primair Onderwijs
Vanuit dit deel van het onderwijs heeft de jury twee projecten willen nomineren. Dit betreft het project ‘Hallo Wereld’ van de Stichting Rijdende School en het Montessorinet, ‘een community voor en door mensen met een hart voor Montessori’.

‘Hallo Wereld’ heeft buitengewoon concreet gedaan wat de naam weergeeft. Het heeft kinderen van mensen die op kermissen werken in ons land verbonden aan leerlingen van een internationale school in Bangalore in India. Door de zeer praktische aanpak heeft het project de betrokkenen bij de Rijdende School veel inspiratie gegeven dit soort initiatieven op een zo concrete manier vaker op te pakken. Niet alleen ver weg met India, hoe boeiend ook, maar ook hun ‘winterschool’, oftewel de school die zij buiten het kermisseizoen bezoeken.

Er is daarmee een pakket van activiteiten rond de zo praktisch mogelijke inzet van sociale media in het onderwijs ontstaan, met oog voor aspecten als ‘mediawijsheid’ en scholing aan de betrokken collega’s. De kinderen hebben het een half jaar na hun activiteiten met de leeftijdgenoten in Bangalore nog vol enthousiasme over wat ze hebben ondernomen en geleerd.

Het Montessorinet is in twee jaar uitgegroeid tot een ‘plek’ waarin meer dan 2000 mensen ervaringen en kennis delen. Het begon als een initiatief van een oud-leerkracht die juist de kennisdeling tussen en met collega’s miste en processen in gang wilde helpen zetten die zulke stimulansen en activiteiten zouden aanwakkeren. Inmiddels benut dit net een reeks vormen van sociale media en kent een gestage groei van betrokkenen en deelnemers. Interessant is te vermelden, dat een vacaturebank is ingebouwd die zorgt voor een kostendekkende aanpak.

Door de verbinding die op deze wijze gelegd kon worden tussen docenten, scholen en kindcentra, opleiders, scholen en hun directies, als ook Montessori-organen in binnen- en buitenland heeft het net bijna 500 lessen kunnen doen delen en is een intensief verkeer gegroeid tussen de betrokkenen. Ook eerst nog huiverige instituties hebben deze onderwijspraxis inmiddels omarmd en vanuit de kennisdeling ontstaan nieuwe activiteiten in en rond het onderwijs, zoals een lees-project rondom de Kinderboekenweek.

Conclusie
De jury spreekt graag bijzondere waardering uit voor deze twee genomineerden. Hun praktijkgerichte, concrete aanpak en gretigheid te leren van de ervaringen, ook van die van anderen, spreken aan en maken hun opzet ook overdraagbaar naar anderen in en rond het primair onderwijs. Bij het aanwijzen van de winnaar van de NCOSM Award voor het Primair Onderwijs heeft de jury nadrukkelijk meegewogen welke impact en verworvenheden reeds nu bronnen van inspiratie van anderen kunnen zijn. Vanuit dat oogpunt is de keuze voor 2013 gevallen op het Montessorinet.

Nou, daar kun je mee thuiskomen, toch?

Na de pauze startten we met de workhoprondes. Ik heb sessie bijgewoond van Marieke van Osch, Ivo Wouters en E-twinning. Mariekes verhaal kende ik achteraf eigenlijk al, dat van Ivo vond ik vlot en ik was erg gecharmeerd van zijn manier van ‘brengen’. Met E-twinning heb ik kennisgemaakt afgelopen voorjaar op de Bett. Leuk om het nu wat meer verduidelijkt te zien, alhoewel ik het verhaal over het platform vooral een soort knoppencursus cq. handleiding vond en minder ingaan op de inhoud.

Wat minder vond ik de slotkeynote van Remco Bron. Ten eerste was hij behoorlijk druk en aanwezig op het podium en dat trok ik niet meer zo heel erg goed na een lange dag praten, luisteren en informatie verwerken. Ten tweede vond ik zijn verhaal een beetje tegenvallen qua inhoud. Hij had niet zo gek veel nieuws te vertellen dat ik (en ik denk velen met mij) nog niet wist en het leek qua stijl nogal op een ‘gewone’ sessie zoals we die eerder die dag al hadden meegemaakt. Bovendien stonden een aantal van zijn uitspraken haaks op die van Pedro de Bruyckere eerder die dag.

Maar, het meest interessante deel van zo’n dag is toch nog altijd het netwerken. Het gezichten leren kennen achter twitternamen, handen schudden, je verhaal vertellen en kaartjes uitdelen en ontvangen. En wat er dan kan ontstaan naar aanleiding van zo’n kort gesprekje vertel ik in mijn volgende blogpost.